chirurgia naczyniowa

Chirurg naczyniowy zajmuje się diagnozowaniem i operacyjnym leczeniem chorób, związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem naczyń krwionośnych i limfatycznych. Chirurgia naczyniowa nie zajmuje się chorobami naczyń z zakresu neurochirurgii i kardiochirurgii.

Jakimi chorobami zajmuje się chirurg naczyniowy?
Najważniejsze schorzenia, które leżą w kompetencji chirurga naczyniowego to:

miażdżyca (w tym m.in. miażdżyca naczyń w kończynach dolnych, miażdżyca tętnic szyjnych) i choroby zapalne układu krążenia
zespół stopy cukrzycowej
zator tętnicy płucnej
leczenie zwężeń i niedrożności tętnic, które mogą prowadzić do udarów
tętniaki (m.in. przewlekłe, pęknięte, zapalne aorty piersiowej, brzusznej, naczyń trzewnych)
ostre i przewlekłe choroby żył (m.in. żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, żylaki kończyn dolnych, niewydolność żył głębokich)
przewlekłe owrzodzenia żylne
nowotwory układu naczyniowego
choroba Buergera, czyli zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń

Leczenie inwazyjne i nieinwazyjne

Chirurgia naczyniowa odgrywa kluczową rolę w leczeniu chorób układu krążenia. Dzięki nowoczesnym metodom diagnostycznym i terapeutycznym możliwe jest skuteczne zapobieganie poważnym powikłaniom, poprawa jakości życia pacjentów oraz ich długoterminowego rokowania. W połączeniu z profilaktyką i zdrowym stylem życia, współczesna chirurgia naczyniowa stanowi fundament nowoczesnej opieki medycznej.

Chirurgia naczyniowa to specjalizacja medyczna zajmująca się diagnostyką, leczeniem oraz prewencją chorób układu krążenia, obejmującego tętnice, żyły i naczynia limfatyczne. Rozwój tej dziedziny pozwala skutecznie radzić sobie z problemami zdrowotnymi związanymi z niewłaściwym przepływem krwi, które mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zawał serca, udar mózgu czy przewlekłe niedokrwienie kończyn.
Zakres chirurgii naczyniowej
Chirurgia naczyniowa obejmuje zarówno leczenie inwazyjne, jak i nieinwazyjne chorób układu krążenia. Najczęstsze schorzenia, które trafiają pod opiekę chirurgów naczyniowych, to:
1. Tętniaki tętnic
Tętniak to patologiczne poszerzenie ściany naczynia krwionośnego, które grozi pęknięciem i krwotokiem. Najczęściej dotyczy aorty brzusznej lub piersiowej.
• Typowe objawy: ból w okolicy brzucha lub klatki piersiowej.
• Leczenie: protezowanie naczyń lub stentowanie.
2. Choroba tętnic obwodowych (PAD)
Jest wynikiem zwężenia tętnic, zwykle spowodowanego miażdżycą. Objawy to ból nóg podczas chodzenia (chromanie przestankowe).
• Leczenie: angioplastyka, bypassy naczyniowe lub zmiana stylu życia.
3. Zakrzepica żylna i zespół pozakrzepowy
Zakrzepica to tworzenie się skrzepów krwi w żyłach głębokich, które mogą prowadzić do zatorowości płucnej.
• Leczenie: farmakoterapia (antykoagulanty), tromboliza lub usunięcie chirurgiczne skrzepów.
4. Żylaki kończyn dolnych
Są wynikiem niewydolności zastawek żylnych. Objawiają się bólami nóg, obrzękami i uczuciem ciężkości.
• Leczenie: skleroterapia, laseroterapia lub usunięcie chirurgiczne.
5. Zespoły uciskowe naczyń
Takie jak zespół górnego otworu klatki piersiowej (TOS), który powoduje ucisk naczyń lub nerwów w okolicy szyi.

Nowoczesne metody leczenia

Nowoczesne metody leczenia
Chirurgia naczyniowa w ostatnich latach znacznie się rozwinęła dzięki wprowadzeniu technologii minimalnie inwazyjnych. Do najważniejszych metod należą:
1. Angioplastyka balonowa i stentowanie
• Zabieg polega na rozszerzeniu zwężonego naczynia za pomocą balonu i zabezpieczeniu go stentem.
• Jest to najczęstszy sposób leczenia zwężeń tętnic, zwłaszcza wieńcowych i obwodowych.
2. Endarterektomia
• Usunięcie blaszki miażdżycowej z wnętrza tętnicy, najczęściej szyjnej, aby zapobiec udarowi mózgu.
3. Bypassy naczyniowe
• Tworzenie alternatywnej drogi przepływu krwi, omijając zablokowany odcinek tętnicy.
4. Tromboliza
• Rozpuszczanie skrzepów za pomocą leków trombolitycznych podawanych bezpośrednio do naczynia.
5. Laserowe usuwanie żylaków (EVLT)
• Wprowadzenie światłowodu do żyły i jej zamknięcie pod wpływem energii laserowej.
6. Protezy naczyniowe i grafty
• Używane do naprawy naczyń, np. w przypadku tętniaków aorty.

Znaczenie profilaktyki
Choroby naczyniowe są w dużej mierze związane z trybem życia, dlatego profilaktyka odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu ich rozwoju. Najważniejsze działania prewencyjne obejmują:
• zdrową dietę – ograniczenie tłuszczów trans i cukrów prostych na rzecz warzyw, owoców i ryb.
• aktywność fizyczną – regularny ruch poprawia krążenie krwi i zmniejsza ryzyko miażdżycy.
• rzucenie palenia – tytoń uszkadza śródbłonek naczyń i sprzyja ich zwężeniu.
• kontrolę czynników ryzyka – takich jak nadciśnienie, cukrzyca czy wysoki poziom cholesterolu.
Kiedy zgłosić się do chirurga naczyniowego?
Objawy, które mogą wskazywać na konieczność konsultacji z chirurgiem naczyniowym, to:
• ból nóg podczas chodzenia lub spoczynku.
• obrzęki nóg, szczególnie jednostronne.
• wyczuwalne pulsujące guzki w okolicy brzucha (mogą sugerować tętniaka).
• zmiany skórne, takie jak owrzodzenia czy sinica kończyn.

Diagnostyka w chirurgii naczyniowej

Efektywne leczenie chorób naczyniowych wymaga precyzyjnej diagnostyki. Najczęściej stosowane metody to:
• USG Doppler – pozwala ocenić przepływ krwi w tętnicach i żyłach oraz zidentyfikować zwężenia.
• Angiografia CT/MR – obrazuje strukturę naczyń z wykorzystaniem kontrastu.
• Badania funkcjonalne – np. testy wysiłkowe w diagnostyce chromania przestankowego.