Echokardiografia
Echokardiografia (echo serca) to nieinwazyjna metoda badania serca wykorzystująca zjawisko echa ultradźwięków (USG). Badanie, niezależnie od jego rodzaju, pozwala ocenić struktury anatomiczne serca, kurczliwość mięśnia sercowego, budowę i pracę zastawek wewnątrzsercowych, a także przepływ krwi w obrębie przedsionków i komór serca, dużych naczyń krwionośnych (aorta, żyły, tętnica i żyły płucne). Echo ułatwia wykrycie przebytego zawału, obecność skrzepliny, nowotworu serca, płynu w osierdziu (czyli w worku, w którym znajduje się serce).
Rodzaje echokardiografii:
• Echokardiografia przezklatkowa (TTE – z ang. Transthoracic echocardiogram). To najczęściej wykonywany typ echokardiografii. Obrazy serca są otrzymywane poprzez przesuwanie głowicy ultrasonograficznej w różnych kierunkach, po ścianie klatki piersiowej lub brzucha.
• Echokardiografia obciążeniowa (wysiłkowa, tzw. Stress echo). Podczas tego badania echokardiografię wykonuje się zarówno w spoczynku jak i przy zwiększonym wysiłku serca. Serce jest obciążane poprzez wysiłek fizyczny pacjenta lub wstrzyknięcie leku, który powoduje, że serce bije mocniej i częściej. Echokardiografia obciążeniowa zwykle jest wykonywana w przypadku podejrzenia choroby wieńcowej.
• Echokardiografia dopplerowska. To badanie jest wykorzystywane w celu sprawdzenia przepływu krwi przez jamy serca, zastawki serca i naczynia krwionośne. Prąd krwi odbija fale ultradźwiękowe do odbiornika. Następnie aparat określa kierunek i prędkość przepływu krwi przez naczynia krwionośne i serce. Uzyskiwany obraz może być wyświetlany w kolorze.
• Echokardiografia przezprzełykowa (TEE – z ang. Transesophageal echocardiogram). Podczas tego badania głowica jest wsuwana do przełyku, zamiast poruszać się po zewnętrznej ścianie klatki piersiowej. Echokardiografia przezprzełykowa pozwala uzyskać dokładniejsze obrazy serca, ponieważ głowica ultrasonograficzna znajduje się bliżej serca, a płuca i kości klatki piersiowej nie blokują wytwarzanych ultradźwięków. Podczas badania podawane są środki uspokajające i znieczulające, by badanie było bardziej komfortowe dla pacjenta.
Kiedy wykonuje się badanie echokardiograficzne?
Echokardiografia przezklatkowa jest wykonywana w celu:
Znalezienia przyczyny nieprawidłowych zjawisk akustycznych w sercu (np. szmerów lub klików), powiększenia sylwetki serca, niewyjaśnionych bólów w klatce piersiowej, duszności, nieregularnego rytmu serca.
Sprawdzenia grubości i ruchomości ściany serca.
Obejrzenia zastawek i sprawdzenie ich funkcjonowania.
Sprawdzenia funkcjonowania sztucznej zastawki.
Określenia wymiarów i kształtu jam serca.
Sprawdzenie zdolności jam serca do pompowania krwi (wydajności serca). Podczas echokardiografii lekarz może obliczyć ilość krwi pompowanej przez serce podczas każdego skurczu (tzw. frakcja wyrzutowa). Frakcja wyrzutowa może być niska w przypadku niewydolności serca.
Wykrycia choroby, która wpływa na mięsień sercowy i jego kurczliwość, na przykład kardiomiopatii.
Wykrycia zakrzepów krwi lub guzów wewnątrz serca.
Wykrycia wrodzonych wad serca lub sprawdzenia skuteczności przebytej operacji kardiochirurgicznej.
Sprawdzenia funkcjonowania serca po przebytym zawale.
Zidentyfikowania dokładnej przyczyny niewydolności serca.
Wykrycia obecności płynu wokół serca (płyn w osierdziu). Wykrycia pogrubienia blaszek osierdzia. Wykrycia zmniejszonego dopływu krwi do mięśnia sercowego (niedokrwienia). Zwykle ten stan jest bardziej widoczny po obciążeniu serca pod wpływem ćwiczeń lub leków.
Echokardiografię dopplerowską można wykonać podczas echokardiografii przezklatkowej, przezprzełykowej lub obciążeniowej w celu:
Pomiaru prędkości, z jaką krew przemieszcza się w obrębie serca.
Pomiaru ciśnienia krwi i prędkości, z jaką krew przemieszcza się przez zastawki serca.
Echokardiografia przezprzełykowa może być wykonana w celu:
Monitorowania funkcji serca podczas operacji.
Sprawdzenia funkcji sztucznej zastawki.
Wykrycia nieprawidłowych mas lub zakrzepów w lewym przedsionku serca.
Zidentyfikowania nieprawidłowych przepływów krwi między jamami serca (tzw. przecieki).
Wykrycia zapalenia wsierdzia.
Przeprowadzania cewnikowania serca pod kontrolą wzroku.
Wykrycia rozwarstwienia aorty