Nowoczesne metody leczenia chorób wątroby i dróg żółciowych.
O co najczęściej pytamy?
Jakie są najnowsze osiągnięcia w małoinwazyjnych technikach chirurgicznych stosowanych w leczeniu nowotworów wątroby i dróg żółciowych?
W ostatnich latach dynamicznie rozwija się chirurgia laparoskopowa i robotyczna, które umożliwiają precyzyjne usuwanie guzów przy minimalnym urazie operacyjnym. Coraz częściej stosujemy również ablację mikrofalową (MWA) i radiofrekwencyjną (RFA), które pozwalają na zniszczenie zmian nowotworowych bez konieczności ich resekcji. W przypadku guzów nieresekcyjnych stosuje się chemioterapię dotętniczą (TACE) oraz terapię z wykorzystaniem radioizotopów (TARE).
Jakie zastosowanie ma chirurgia lokoregionalna w leczeniu tych schorzeń?
Chirurgia lokoregionalna obejmuje techniki, które pozwalają na precyzyjne usunięcie zmian nowotworowych przy maksymalnym zachowaniu zdrowej tkanki wątroby. Stosujemy m.in. resekcje anatomiczne, które pozwalają na dokładne usunięcie segmentów wątroby z zachowaniem jej funkcji. Wspomniane wcześniej techniki ablacyjne mogą być łączone z resekcją chirurgiczną, co daje lepsze wyniki leczenia u wybranych pacjentów.
Jaka jest rola transplantologii w leczeniu schyłkowej niewydolności wątroby i jakie są kryteria kwalifikacji pacjentów do przeszczepu wątroby?
Pacjenci są kwalifikowani do przeszczepu na podstawie wskaźników oceniających stopień zaawansowania niewydolności wątroby, takich jak skala MELD (Model for End-Stage Liver Disease). Główne wskazania do przeszczepienia obejmują marskość wątroby w przebiegu wirusowego zapalenia wątroby typu B lub C, alkoholową chorobę wątroby, niektóre nowotwory (np. hepatocellular carcinoma – HCC) oraz choroby metaboliczne, takie jak choroba Wilsona.
Jakie są najczęstsze wyzwania w opiece nad pacjentami po przeszczepieniu wątroby?
Największym wyzwaniem jest zapobieganie odrzutowi przeszczepu poprzez odpowiednie schematy immunosupresyjne. Konieczna jest także ścisła kontrola metaboliczna pacjentów, ponieważ wielu z nich rozwija powikłania, takie jak cukrzyca, nadciśnienie czy hiperlipidemia. Ważnym aspektem jest również wczesne wykrywanie infekcji oportunistycznych i monitorowanie funkcji przeszczepionego narządu.
Jakie działania edukacyjne są podejmowane w celu zwiększenia świadomości społecznej na temat chorób wątroby i dróg żółciowych? Jakie są najważniejsze aspekty profilaktyki tych chorób, które powinny być znane szerokiej publiczności?
Organizowane są kampanie społeczne dotyczące profilaktyki chorób wątroby, m.in. szczepień przeciwko WZW B, unikania nadmiernego spożycia alkoholu oraz zdrowej diety. Bardzo ważne jest także zwiększanie świadomości na temat dawstwa narządów i potrzeby przeszczepień.
Profilaktyka obejmuje zdrowy styl życia, unikanie otyłości i cukrzycy typu 2, które zwiększają ryzyko niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby (NAFLD). Kluczowe jest także unikanie toksyn hepatotoksycznych oraz regularne badania diagnostyczne, takie jak USG jamy brzusznej i badania enzymów wątrobowych.
Jakie innowacje technologiczne są na horyzoncie, które mogą zrewolucjonizować chirurgię wątroby i dróg żółciowych?
Obiecujące są technologie oparte na sztucznej inteligencji, które pomagają w planowaniu operacji i analizie obrazów diagnostycznych. Coraz większą rolę odgrywają również systemy robotyczne, takie jak da Vinci, które zwiększają precyzję zabiegów chirurgicznych. W przyszłości duże znaczenie może mieć także inżynieria tkankowa, pozwalająca na regenerację uszkodzonej wątroby.
Jakie są prognozy dotyczące przyszłości transplantologii w Polsce w ciągu najbliższych 10 lat?
Prognozy są optymistyczne – liczba przeszczepień wątroby systematycznie rośnie, a dzięki lepszej organizacji systemu dawstwa narządów dostępność przeszczepów powinna się zwiększyć. Możliwe jest także wprowadzenie nowych metod, takich jak perfuzja normotermiczna wątroby, która pozwala na poprawę jakości narządów pobranych do przeszczepu.
Choroby nowotworowe wątroby, dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego stanowią poważne wyzwanie diagnostyczne i terapeutyczne. Ze względu na późne rozpoznanie oraz agresywny charakter tych nowotworów, skuteczność leczenia zależy od wczesnej diagnozy, właściwej kwalifikacji pacjenta oraz dostępności nowoczesnych technik terapeutycznych.
Poznajmy choroby nowotworowe wątroby, dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego
1. Nowotwory wątroby (HCC – rak wątrobowokomórkowy).
Diagnostyka i klasyfikacja
HCC najczęściej rozwija się w marskiej wątrobie jako konsekwencja przewlekłego zapalenia wątroby typu B, C, NAFLD (niealkoholowe stłuszczenie wątroby) lub nadużywania alkoholu.
• Diagnostyka obrazowa:
• Rezonans magnetyczny (MRI) z kontrastem gadolinowym – najlepsza metoda oceny unaczynienia guza.
• Tomografia komputerowa (CT) z kontrastem – umożliwia ocenę wzorca wzmocnienia guza.
• Ultrasonografia z kontrastem (CEUS) – wykorzystywana w ocenie mniejszych zmian.
• Markery nowotworowe:
• Alfa-fetoproteina (AFP) – wykorzystywana w monitorowaniu pacjentów wysokiego ryzyka.
• Des-gamma-karboksyprotrombina (DCP) – bardziej specyficzny marker HCC w niektórych przypadkach.
Leczenie chirurgiczne
• Resekcja wątroby
• Wskazana u pacjentów z pojedynczym guzem <5 cm, bez marskości lub z dobrze zachowaną funkcją wątroby (Child-Pugh A).
• Przeciwwskazania: wieloogniskowe zmiany, zaawansowana marskość, niewydolność wątroby.
• Przeszczepienie wątroby
• Najlepsza metoda leczenia HCC u pacjentów spełniających kryteria mediolańskie (pojedynczy guz ≤5 cm lub ≤3 guzy do 3 cm każdy, bez naciekania naczyń i przerzutów).
• Eliminacja zarówno guza, jak i podłoża marskiego, co zmniejsza ryzyko nawrotu.
Terapie lokoregionalne
• Ablacja mikrofalowa (MWA) i ablacja radiofrekwencyjna (RFA)
• Metody niszczenia guza przez wysoką temperaturę.
• Stosowane u pacjentów, którzy nie kwalifikują się do operacji.
• Chemoembolizacja dotętnicza (TACE)
• Podanie cytostatyków i embolizacja naczyń odżywiających guz.
• Wskazana w przypadku guzów nieresekcyjnych bez przerzutów.
• Radioembolizacja (TARE, SIRT)
• Dotętnicze podanie mikrosfer zawierających izotopy promieniotwórcze (Ytr-90).
• Alternatywa dla pacjentów, którzy nie tolerują TACE.
Terapie systemowe – immunoterapia i inhibitory kinaz
• Inhibitory kinaz tyrozynowych (TKI):
• Sorafenib, Lenvatinib – stosowane w zaawansowanym HCC.
• Regorafenib, Cabozantinib – w kolejnych liniach leczenia.
• Immunoterapia
• Atezolizumab + Bevacizumab – standard leczenia pierwszej linii w zaawansowanym HCC.
2. Nowotwory dróg żółciowych (CCA – rak dróg żółciowych).
Podział i diagnostyka;
Nowotwory dróg żółciowych (cholangiocarcinoma, CCA) dzielą się na:
• Wewnątrzwątrobowe (iCCA) – rozwijają się w miąższu wątroby.
• Zewnątrzwątrobowe (pCCA, dCCA) – obejmują przewody wątrobowe i wspólny przewód żółciowy.
Diagnostyka obejmuje:
• MRI/MRCP – dokładna ocena anatomii dróg żółciowych.
• Endosonografia (EUS) + biopsja – kluczowa dla oceny rozsiewu nowotworu.
• Poziom CA 19-9 – marker nowotworowy (podwyższony w 70% przypadków).
Leczenie chirurgiczne
• Resekcja R0 (radykalna) – jedyna metoda dająca szansę na wyleczenie.
• Hepatektomia z rekonstrukcją dróg żółciowych – wymagana w guzach wnęki wątroby (Klatskina).
Leczenie systemowe
• Chemioterapia
• Gemcytabina + Cisplatyna – standard w zaawansowanych przypadkach.
• Terapie celowane
• Inhibitory FGFR2 (pemigatinib, infigratinib) – u pacjentów z mutacją FGFR2.
• Immunoterapia
• Kombinacje atezolizumabu i durwalumabu w badaniach klinicznych.
3. Rak pęcherzyka żółciowego.
Diagnostyka i objawy
Rak pęcherzyka żółciowego (GBC) często rozpoznawany jest przypadkowo po cholecystektomii. Wczesne objawy są niespecyficzne:
• Bóle w prawym podżebrzu,
• Utrata masy ciała,
• Żółtaczka mechaniczna (zaawansowany etap).
Diagnostyka:
• USG jamy brzusznej + MRI/MRCP – ocena rozległości guza.
• CA 19-9, CEA – podwyższone wartości w zaawansowanych przypadkach.
Leczenie chirurgiczne
• Prosta cholecystektomia – w przypadkach T1a.
• Rozszerzona resekcja wątroby + usunięcie węzłów chłonnych – w guzach ≥T1b.
Leczenie systemowe
• Chemioterapia (Gemcytabina + Cisplatyna) – standard w zaawansowanych GBC.
• Terapie celowane i immunoterapia – wciąż w badaniach klinicznych.
Skorzystaj z możliwości Kliniki Dr Kuśmierczyk
Nowotwory wątroby, dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego wymagają wielodyscyplinarnego podejścia. Wczesne wykrycie daje największe szanse na skuteczne leczenie operacyjne. W zaawansowanych stadiach kluczową rolę odgrywają terapie systemowe i lokoregionalne. Dzięki nowoczesnym technologiom, takim jak immunoterapia i terapie celowane, możliwości leczenia stale się poszerzają, co poprawia rokowanie pacjentów.
