Psychologia dzieci i młodzieży

Psychologia dziecięca jest działem psychologii stosowanej, który zajmuje się teoretycznie i praktycznie zagadnieniami związanymi z prawidłowym rozwojem dziecka i czynnikami, które go warunkują.

Psychologię dziecięcą można uznać także za dział psychologii wychowawczej czy psychologii rodziny, jednak koncentruje się on tylko i wyłącznie na dziecku, jego funkcjonowaniu w środowisku, potrzebach i niezbędnych warunkach do prawidłowego rozwoju. 

Psychologia dziecięca zajmuje się także w duże mierze psychologią rozwojową, czyli pewnymi normami, prawidłowościami rozwojowymi, wedle których zdrowe dziecko powinno się rozwijać. W sytuacji, gdy pewne funkcje nabywa później lub nie nabywa ich wcale, jest to podstawą do tego, by podejrzewać pewne zaburzenia rozwojowe.

Kryzysy w rozwoju w psychologii dziecka

W psychologii rozwoju dziecka mówi się o tak zwanych okresach kryzysu w rozwoju lub też okresach krytycznych. Nie jest to nic złego. Co więcej – to zupełnie naturalny proces, który polega na tym, że w tym czasie dziecko jest szczególnie wrażliwe na uczenie się konkretnych umiejętności, np. przyswajania tabliczki mnożenia, nauki czytania i pisania, ale także nauki nawiązywania więzi z innymi ludźmi itd. Nie znaczy to, że w żadnym innym momencie tego nie opanuje – chodzi jedynie o to, że nauka danych czynności w ich okresie krytycznym jest najbardziej efektywne i najkrótsze. Jeśli przez taki okres dziecko nie przejdzie z sukcesem, mogą wystąpić różne zaburzenia – lęki, nerwice, a nawet depresja dziecięca.

Psychologia dziecięca opisuje także, w jaki sposób rozwija się tożsamość dziecka, jak przebiega jego dorastanie, w jaki sposób kształtują się różne funkcje poznawcze, np. dla jednorocznego dziecka teorie umysłu są jeszcze nieosiągalne, ale pięciolatek nie powinien mieć z nimi problemu.